Carson Eustatius is beleidsadviseur en een groot kunstliefhebber. Wanneer ik op de afgesproken ochtend bij hem aankom, verwelkomt hij me gastvrij en met een vriendelijk gebaar nodigt hij mij naar binnen. Zijn huis is riant en iedere wand is gevuld met prachtige schilderijen. Carson investeert graag in lokale kunst, en ik zie dat hij een voorkeur heeft voor de Curacaosche kunstenaars uit de vorige eeuw, zoals Luigi Pinedo (1926-2007), Roald Schotborgh (1933-2011), Chris Engels (1907-1980), Lucila Engels (1920-1993), Capricorne (1932) en Hypólito Ocalia (1916-1984).
Liedjes in Gueni
Zijn liefde voor deze kunstenaars komt voort uit de bijzondere band die hij had met zijn grootmoeder, Carlotta Paulina (1901-1993), vertelt Carson. Een dierbare herinnering aan zijn grootmoeder is hoe zij ’s-middags in haar schommelstoel zachtjes liedjes zong in het Gueni, de taal die de totslaafgemaakten onderling spraken, maar die nu is uitgestorven. Zijn oma vertelde hem vaak verhalen over vroeger. Carson hing dan aan haar lippen en wilde alles weten.
Carlotta Paulina vertelde haar kleinzoon over het gebruik van kerosine-lampen en de tinashi (waterkruik), maar ook hoe ze vroeger lange afstanden te voet aflegden. Haar leven fascineert Carson nog steeds, vooral door de tijdsgeest van toen. De kunst die hij nu koopt, herleidt hij tot de vele uren die hij met zijn grootmoeder doorbracht, luisterend naar haar verhalen.
Kunst die je overdondert
Carsons interesse in kunst was er altijd, maar goede kunst is duur en daarom niet iets wat je jezelf makkelijk kunt veroorloven. Tijdens zijn studententijd bezoekt hij wel musea. Hij gaat bijvoorbeeld naar het Van Abbemuseum in Eindhoven, waar hij woonde, en het Rijksmuseum in Amsterdam. Een museum dat veel indruk op hem maakte is het National Museum Cardiff in Wales. “Elk museum waar ik ben geweest, heeft prachtige kunst die je totaal overdondert,” zegt Carson reflecterend.
Hoe het vroeger was
Hij is 33 jaar als hij voorzichtig zijn allereerste kunstaankoop doet: een schilderij van André Nagtegaal van een danskoppel in traditionele klederdracht trekt zijn aandacht. Hij koopt het omdat hij het mooi vindt, vanwege de felle kleuren, de grootte en omdat het de tambú verbeeldt. Hij koopt zelfs een kleine versie als gift voor zijn broer. Carson realiseert zich dat als hij kunst koopt, het iets met de cultuur van Curaçao te maken moet hebben en met hoe het vroeger was.
Een jaar later, in 2005, komt hij in Het Curaçaosch Museum een nieuw schilderij tegen van André Nagtegaal, wederom van twee tambú dansers. Carson vindt dit schilderij nog mooier en spannender dan het werk dat hij reeds bezit. De gele en rode tinten van de achtergrond zijn nóg sprekender en benadrukken de wervelende beweging van de twee dansers. Hij vindt het een prachtig schilderij, maar besluit om het niet te kopen, omdat hij op dat moment met andere zaken bezig is.
Zien, horen en proeven
Hij heeft net zijn huis gebouwd en is bezig met verhuizen en inrichten. Dan vragen zijn collega’s bij de Centrale bank, waar hij op dat moment werkt, wat zij hem kunnen geven als cadeau voor het nieuwe huis. Carson weet het meteen: hij vraagt hen om het schilderij van Nagtegaal uit de groepsexpositie in Het Curaçaosch Museum. Met gesloten ogen beschrijft hij de vurige kleuren en de energie van de dansers die op het doek zijn afgebeeld. “Als ik naar het schilderij kijk”, merkt Carson op, “dan hoor ik de muziek en proef ik de zwoele sfeer van een tambúfeest.” En hij voegt eraan toe: “Dit werk zal ik nooit wegdoen!”
Deze eerste twee aanwinsten voelen voor hem als een lang gekoesterde wens die in vervulling is gegaan. Hij merkt dat een schilderij dat je thuis ophangt je altijd blijft verrassen, omdat je er steeds iets nieuws in kunt ontdekken, zoals een detail dat je eerder niet was opgevallen. Tegelijkertijd roept het telkens weer de herinnering op aan het moment van aankoop. Dat een schilderij zulke krachtige gevoelens kan losmaken, verbaasde hem aanvankelijk wel, maar hij vindt dat ook mooi. Gaandeweg leert hij dat dit onderdeel is van het verzamelen van kunst.
Warmte en geborgenheid
Hierna verdiept Carson zich in de lokale kunstwereld. Geïnspireerd door de enthousiaste verzamelaar Phillip Rademaker ontdekt hij steeds meer schilderijen waarop het ‘oude’ Curaçao is afgebeeld: landschappen, stadsgezichten of alledaagse taferelen. Bij iedere aankoop laat hij zich leiden door de verhalen en wijze lessen van zijn grootmoeder, een principe dat hij bewust blijft volgen.
Carson geeft geamuseerd toe dat hij als kind heel ondeugend was, maar bij wela was hij op zijn gemak en dat versterkte hun band. Het thema waarop hij verzamelt ‘het Curaçao van vroeger’, herinnert hem aan de warmte en geborgenheid die hij bij haar ervoer.
De aanschaf van een Ocalia
Doorgaans beschouwt Carson zichzelf als budgetbewust. Als hij zich iets niet kan veroorloven vanwege de prijs, dan koopt hij het niet. Tot die ene dag waarop hij een werk van Hipólito Ocalia (1916-1984) kon aanschaffen. Inmiddels bewoog hij zich lang genoeg in de kunstwereld om te weten dat dit een uitzonderlijke kans was. Even voelde hij een aarzeling, maar hij wist ook dat hij de knoop snel moest doorhakken. Hij kocht het, en het werk is nu een van de pronkstukken in zijn collectie.
Soms, als hij naar de kunstwerken in zijn verzameling kijkt, vraagt hij zich verbaasd af hoe dat is gebeurd. Hij heeft nooit gedacht dat hij een kunstverzamelaar zou worden. Voorheen was hij een enthousiaste kweker van orchideeën en bezat hij maar liefst 600 verschillende variëteiten. “Dat is helemaal weg,” verklaart hij, “en alle aandacht gaat nu uit naar de kunst.”
Hij vindt het zelfs belangrijk om de kunstenaar te ontmoeten of meer over de maker te weten te komen voordat hij iets koopt.
Een innig verstrengeld dansduo
Mede hierdoor heeft elk werk in zijn collectie een eigen verhaal. Als voorbeeld noemt hij een semi-kubistisch schilderij van Roald Schotborgh (1933-2011) dat in de huiskamer hangt, en een dansduo toont. In een zwierige lijn, die van beneden naar boven loopt, zijn de dansers innig verstrengeld afgebeeld. “Dit is niet typisch een schilderij van Schotborgh. Doordat ik persoonlijk contact met hem had gezocht, liet hij mij dit werk zien. Omdat ik het meteen heel mooi vond, heb ik het gekocht”, vertelt Carson.
De kunstwereld verkennen is een reis op zich maar naast lokale kunst koopt Carson ook schilderijen als hij met zijn familie in het buitenland is. Hij kiest zijn reisbestemmingen op basis van de aanwezigheid van galeries en kunstenaarsgemeenschappen. Zo kocht hij tijdens een vakantie in Ecuador een vrij groot werk. “Meestal heb ik het al gekocht voordat ik heb nagedacht over het transport”, zegt hij glimlachend. Zijn laatste kunstaankoop was tijdens een vakantie in Alaska, maar dat was gelukkig een werk van kleiner formaat.
Balans
Over de vraag of hij al klaar is met verzamelen, moet hij quasi-serieus even nadenken. Maar nee, hij heeft zelfs nog een wenslijst, waarop namen staan als Pandellis (1896-1965) en Theo van Delft (1914-2005). Zijn eerste kunstaankoop heeft duidelijk iets in hem losgemaakt, maar kunst bepaalt niet alles, stelt Carson. Hij houdt bijvoorbeeld ook van de natuur en gaat graag vissen met vrienden. Voor Carson draait het om balans: alles heeft zijn tijd en zijn plek, besluit hij rustig.
